WiMAX ve GSM Operatörleri

Aykut Altındağ

aykut@maxihaber.net

Vikipedi, özgür ansiklopediye göre WiMAX (Worldwide Interoperability for Microwave Access), IEEE 802.16 standartlarını kullanan aletler için bir sertifika işaretidir. IEEE 802.16, IEEE 802’nin 16 nolu kolu olup kablosuz hızlı internet erişimi için öngörülmüştür. Verici antenden yaklaşık 50 km mesafeye kadar bir etki alanı ve 75 Mbps indirme hızı olması planlanan bir çeşit kablosuz bağlantı sistemidir. 802.16 olarak da bilinen WiMAX teknolojisinin 2006 yılında piyasaya tam olarak yayılması ve kablo veya DSL internet bağlantılarına bir alternatif olması beklenmektedir.

Dünyadaki kablo ağırlıklı mevcut altyapılar, yüksek maliyetleri ve sınırlı kapasitelerinden dolayı internet erişimi ve mobil iletişim olanaklarının yaygınlaşmasının önünde kısıtlı kalıyor. Bu nedenle coğrafya ve demografi açısından zorlu veya cazip olmayan bölgeler dünyanın geri kalanıyla iletişim kurma ve bilgiye erişme fırsatlarından eşit biçimde yararlanamıyor. Aralarında Intel’in de bulunduğu dünyanın önde gelen bilişim firmalarının girişimleriyle standartlaşan WiMAX teknolojisi ise kablosuz olarak görüntü taşıma gibi yüksek veri hızına ihtiyaç duyan internet uygulamalarını bile büyük bir hızla gerçekleştirebildiği için büyük şehir veya ücra bir köyde her tür içeriğe erişim olanağı sağlıyor. Hem mobil hem de sabit veri aktarımı için tasarlanan WiMAX farklı işi de beraberinde getiriyor.

Konuyla ilgili olarak 27 Şubat 2009 tarihinde Çırağan Sarayı’nda düzenlenen WiMAX konferansına katıldım. Sabahki oturumların ardından öğlen Intel Türkiye’nin Genel Müdürü Çiğdem Ertem, Intel Türkiye yöneticileri ve konferansa da konuk konuşmacı olarak katılan WiMAX servis sağlayıcısı Clearwire firmasından Ali Tabassi ile basın sohbet yemeği yedik. Bize WiMAX ile ilgili dünyadaki son gelişmeleri ve WiMAX teknolojisinin avantajlarını anlattılar.

WiMAX’i diğer geniş bant veri aktarım teknolojilerine göre avantajlı kılan en önemli özelliği ise yüksek hızda ancak düşük fiyatlı internet erişimi sağlaması. Bu açıdan bakıldığında WiMAX eğitimde e-öğrenmenin yaygınlaştırılması ve dijital uçurumun kapatılması açısından büyük bir fırsat olarak görülüyor. WiMAX teknolojisi, geniş bandın daha büyük kitlelere ulaştırılması ve sadece Türkiye için değil tüm dünyada dijital uçurumun kapatılması açısından önemli bir çözüm.

Son dönemde yeni iletişim hizmetleri ve bağlantı teknolojilerinin devreye girmesi, ülkemiz de dahil olmak üzere, olumlu sonuçlarını ortaya koymaya başladı. Bununla birlikte daha yenilikçi olanaklar sağlayan WiMAX teknolojisine yapılacak yatırımlar teknolojiyi kullanarak iletişimin geliştirilmesi konusunda daha esnek imkanları beraberinde getirecek. Çünkü WiMAX ile yüksek hızlı internet ve gerçek zamanlı video benzeri servisler, mevcut şebekeler üzerinden sunulan diğer servislerin tamamı sağlanabiliyor.

WiMAX’in önemli bir avantajı da kablosuz internet cihazlarının kullanımı ve mobilitenin daha da yaygınlaşması olacak. Dünyanın en önemli kişisel bilgisayar üreticileri WiMAX ile Intel Core2’ye dayanan Intel Centrino2 temelli dizüstü bilgisayarları çıkarmaya başladılar bile. Bunlar arasında Acer, Asus, Lenovo ve Toshiba’da bulunuyor. Dell, Panasonic, Samsung ve Sony’de 2009 yılı başından itibaren dizüstü bilgisayarlarında WiMAX’i desteklemeye başladılar. Mobil İnternet cihazlarının ve yüksek hızlı bilgisayarların yaygın kullanımının Türkiye’de de dünya ile paralel bir yükseliş trendi göstermesiyle ülkemizde çok kısa zamanda mobilitenin getirdiği olanakları verimli bir şekilde yaşamaya başlayacak. Örneğin ABD’de WiMAX üzerine çalışmalar bir üst aşamaya geçti bile. ABD’deki WiMAX servisleri bundan böyle New Clearwire markası Clear altında desteklenecek. New Clearwire’ın yeni markası olan Clear telekomünikasyon sektörünün ilgi odağına yerleşen WiMAX üzerine tüm dünyaya örnek olacak çalışmalar yapıyor. New Clearwire, Clear’ı kullanarak Eylül ayında Baltimore’u, Ocak ayında ise Portland’ı WiMAX teknolojisi ile donattı. Firma, ABD’de yaptığı anlaşmalarla 2010 sonuna kadar 120 milyonluk bir nüfusu WiMAX ile buluşturacak.

Türkiye’de geçtiğimiz yıldan itibaren WiMAX’in sağladığı avantajlar görülmeye başlandı. İstanbul’daki Intel İnovasyon Merkezi tarafından gerçekleştirilen WiMAX Ambulans projesi ile bilişim teknolojilerinin acil sağlık hizmetlerinde kullanılmasına iyi bir örnek oldu. İstanbul Fatih Belediyesi ile Intel’in ortak yürüttüğü WiMAX projesi ise oluşturulan çağdaş ve ekonomik çözümle belediyecilik alanında dünyaya örnek olacak bir sistem olarak değerlendiriliyor.

WiMAX ile ilgili bu kadar bilgi verdikten sonra biraz da GSM Operatörleri neler yapıyor bir bakalım.

Turkcell 2008’de 7 Milyar Dolar gelir açıkladı ve Türkiye’nin yanısıra faaliyet gösterdiği Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Moldova, Belarus, KKTC ve Ukrayna’daki iştirakleriyle toplam 62 milyon aboneye ulaştı. 31 Aralık 2008 itibariyle de Türkiye’de toplam 37 Milyon aboneye ulaşmış görülüyor. Diyarbakır Çağrı Merkezi’ndeki çalışan sayısını da 2009 yılı sonunda 1000 kişiye ulaştıracak. Anlayacağınız şu an için Turkcell’de işler tıkırında görünüyor. Ben numara taşınabilirliğinin ilk gününde 12 yıldır hiç değiştirmeden kullandığım GSM operatörümü değiştirerek Turkcell’e taşıdım. Kalite farkını şimdi daha iyi anlıyorum. Aslında ben 12 yıldır ne doğru dürüst konuşmuşum ne de doğru dürüst internete bağlanabilmişim. Turkcell’e geçtikten sonra hem daha çok konuşmaya başladım hem de daha az ödemeye. Eskiden hattım kuytu alanda çekmediği için açık alan bulmak için uğraşırdım. Şimdi tek şikayetim haftada 2 gün tüm Turkcell’lilerle bedava kampanyasının bu ay bitiyor olması. Çünkü çok keyifli bir kampanyaydı.

Avea tarafında ise ciddi bir hareketlilik yaşanıyor. Avea, Numara Taşınabilirliği’nin 9 Kasım 2008 tarihinde hayata geçmesinden bugüne kadar geçen sürede 463 bin toplam abone ve 244 bin net abone ile en fazla kazanan operatör oldu. Avea’nın büyük sürprizi ise Türkiye’de bir ilk olan “Her Yöne Sınırsız” tarifesini açıklaması oldu. Avea’nın bu tarifesiyle aboneler ayda 55 TL’ye (KDV Dahil) istediği kişiyle dilediği kadar konuşabiliyorlar. İşte ne olduysa ondan sonra oldu ve Avea’nın her yöne sınırsız tarifesi abonelerini çileden çıkardı. Tüketiciler Birliği’ne gelen şikayetlerin artması üzerine Tüketiciler Birliği “Her Yöne İşkence” başlıklı bir bildiri yayınladı. Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Nazım Kaya imzalı açıklamada Avea’nın “her yöne sınırsız” tarifesiyle ilgili olarak çok sayıda şikayet aldıklarını, Tüketiciler Birliği’ne gelen başvurularda diğer GSM operatörlerindeki numaralarla görüşme yapmak isteyenlerin “şebeke meşgul, “hat yok” uyarısı ile karşılaştığını belirterek yeni tarifeyle ilgili tek şikayetin bu olmadığına da dikkat çekildi. Tüketiciler Birliği Derneği daha sonra da Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu Başkanlığı’na Avea’yı şikayet etti. Avea’yı konuyla ilgili sıkıntılı günlerin beklediği bir gerçek.

Vodafone tarafında ise “Saldım çayıra, mevlam kayıra” tarzı bir yaklaşım sergileniyor. Onlar da sürekli bir tarife açıklama telaşı içindeler. En son olarak Vodafone Faturalı Cep Limitsiz tarifesinde limitsiz sabit hat avantajını seçen aboneler tüm Vodafone’lular ve sabit hatlarla ayda yalnızca 35 TL’ye limitsiz konuşabilecekleri bir tarifeye kavuştu. Fakat Vodafone’un da bilmesi gereken bir gerçek var. Fiyat ancak kaliteli hizmet ile birlikte sunulursa bir anlam kazanır. Yoksa hizmeti bedava da verseniz çok fazla bir anlam ifade etmez. Hizmet kalitesi konusunda nasıl ahkam kesiyorum diye lütfen sormayın. Yazıyı bir kere daha okuyun. Eminim anlayacaksınız… Bir de Vodafone ile ilgili değinmeden edemeyeceğim bir konu daha var. Vodafone’un Kurumsal İletişim yanı çok zayıf. Diğer GSM operatörlerinin Kurumsal İletişim Bölümleri ile çok yakın temasımız ve ayda birkaç kere görüşmemiz olmasına rağmen Vodafone tarafında çok uzun zamandır katıldığım bir basın toplantısı veya davet edildiğim bir basın yemeği hatırlamadığım gibi Vodafone Kurumsal İletişim’den de kimseyi tanımıyorum. Onların da beni ve 2004 yılından beri faaliyette olan yayınımızı düzenli takip ettikleri konusunda bile ciddi endişelerim var.

Genel değerlendirmelerim bunlar. Bundan sonra gündemi artık 3G ve WiMAX daha fazla işgal etmeye başlayacak. Rekabetin daha da kızışacağı ve tüketici odaklı avantajların artacağı bir pazarda daha birçok sürprizler göreceğiz diye düşünüyorum.

Aykut Altındağ
Genel Yayın Yönetmeni
www.maxihaber.net – “Online Sektörel Gazete”

Aykut Altındağ Kimdir?
http://www.maxionline.net/aykut/aykutaltindag1.htm