Dijital mi, Doğal mı?

Erkut Altındağ

erkutaltindag@gmail.com

Elektronik kitapların piyasaya çıkması ile birlikte okuyucular kendi içlerinde çok keskin bir şekilde ikiye bölündü. Bir kısım okuyucular artık daha fazla ağaç kesilmeyeceğinden dolayı bu gelişmeyi olumlu bulurken, bazıları da bu gelişmenin kitap okuma oranlarını düşüreceğini ve kitap okuma alışkanlığının yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığını iddia ettiler. Hangi görüş daha doğru kesin bir yargıya varmak pek mümkün değil ancak yayıncılık sektöründe bazı radikal değişikliklerin gerçekleşmeye başladığı bir gerçek.  Haftalık Elektronik Yayıncılar firmasının verilerine göre New York Times gazetesinin sadece bir Pazar günü baskısı nedeniyle 75.000 ağaç kesiliyor. Aynı şekilde bir yıl boyunca 3.900.000 ağacın olduğu büyük bir orman yok ediliyor. Amerika’daki gazeteler yılda yaklaşık 100 milyon ağacın  kesilmesine sebep oluyor.

Bir elektronik kitap okumak beraberin bazı faydaları da getiriyor. Ağaçların korunması, kitap üretiminde enerji tasarrufu sağlanması, kitapların dağıtılması ve depolanmasında maliyetlerin azaltılması, “yeşil yönetim” kapsamında kitabevlerinin tasarruf politikası izlemeleri gibi doğaya karşı birçok avantaj sağlayan e-kitapların bir diğer avantajı ise aynı anda binlercesinin tek bir cihaz içerisinde taşınabilmesi.  Bazı firmaların ürettiği elektronik kitap okuyucular sayesinde yabancı dildeki kitapları okurken kelimelere dokunarak sözlük hizmeti almak da normal kitap okuyucuları için çekici bir özellik. Diğer görüşü savunan okuyucular ise kitap okumanın kültürel ve toplumsal bir alışkanlık olduğunu, kitabevlerinde bulunmanın bile bir kültürün unsurlarını yansıttığını öne sürüyorlar. Her ne kadar materyalist bir yaklaşım olduğunu kabul etseler de fiziksel olarak taşınabilen ve “sahip olma” duygusunu yaşatan bir nesne olması açısından gerçek kitapların asla terkedilmemesi gerektiğini savunuyorlar.

Dijital bir dünyada ticari değeri olan her nesnenin sanallaştırılması toplumlarda giderek artan bir sorun haline gelecek. Basit bir örnekle ifade etmek gerekirse, çok kısa bir zaman öncesine kadar hesaplama işlerinde kullanılan hesap makineleri günümüzde yerini bilgisayarlara ve akıllı telefonlara bıraktı. Bir çok ticari ürün artık tek bir elektronik cihaz içerisine yerleştirilebiliyor. Gündelik hayatta çok sık kullandığımız akıllı telefonlar aynı zamanda bir ajanda, hesap makinesi, telefon, pusula, navigasyon cihazı, fotoğraf makinesi, walkman, bilgisayar, cüzdan, elektronik kitap okuyucu olarak da kullanılabiliyor. Tüm bu cihazların yerine tek bir ürün ile tüm bu hizmetlerden faydalanabiliyor ve işlerimizi kolaylaştırıyoruz.  Tek bir nesnenin bir işin yapılmasını sağladığı hayattan giderek uzaklaşıyoruz. Kitap satın aldığımızda onu sadece okuyabiliyoruz. Artık o kitabı sosyal medyada paylaşmalı, İngilizcesini okumalı, bilmediğimiz kelimeleri tercüme etmeli, tüm bunları yaparken de her türlü gereksiz yükten kurtulmuş olmalıyız. Muhtemelen insanlar yakında tatile çıkarken bir kaç parça kıyafetle birlikte sadece cep telefonlarını yanlarına alacaklar. Ödemelerin de akıllı telefonlar ile yapılabildiğini düşünürsek tamamen dijital bir hayat bizleri bekliyor.

Özetle, kitaplar bize ulaşmadan önce sayfa tasarımı, kapağı ve basım kalitesi özenle tasarlanıyor ve bu detaylar içerikle birlikte kitabın kalitesini şekillendiriyor. Bir odun parçasının bu kadar önemli bir bilgi kaynağı haline gelmesi sağlanıyor. Ancak unutulmamalı ki, biz insanlar da özümüzde kitaplardan çok farklı değiliz. Biz de gelişip farklılaşmalı ve şekil almalıyız. Yoksa kitabın hammaddesinden bir farkımız kalmaz…