Sosyal Medyada Sahte Mesajları Korkudan Paylaşıyoruz

Hoax, korkutmak veya markaları karalamak için oluşturulan mesajlara genel olarak verilen isim olarak biliniyor. Daha inandırıcı olması için imza kısmına çoğunlukla kamu  kurum isimleri, tanınan STK (Sivil Toplum Kuruluşu) yetkililerinin veya profesör, mühendis ve hukukçu unvanları eklenir. Çabuk yayılabilmeleri için herkesin ilgisini çekebilecek bir içeriğe sahiptirler. Genelde tam okumadan ve anlamadan herkes birbiriyle paylaşır.

Hoax’ın tam Türkçe karşılığı şaka, hile ve oyun anlamlarına geliyor. Daha açık bir ifadeyle yalan haber ve hikayeler içeren e-posta ve paylaşımlar olarak tanımlayabiliriz. Özellikle Facebook üzerinden tanıdığınız veya hiç tanımadığınız birisi sizi Hoax bir paylaşımda etiketleyebilir ve sizin de bunu paylaşmanızı isteyebilir. Mesaj hangi konuda yazılmış olursa olsun çok faydalı bulmanız için kurgulanmıştır. Bu paylaşımı arkadaş listenizdeki tüm tanıdıklarınızla veya duvarınızda paylaşmanız  istenir. Siz de eğer bu mesajı tüm arkadaşlarınıza gönderirseniz farkında bile olmadan birilerinin planlarına alet olmuş, dostlarınızla gerçek olmayan bir bilgiyi paylaşmış olabileceğiniz gibi kendinizi de bir anda mahkeme kapısında bile bulabilirsiniz.

Hoax mesajlar genelde İngilizce olarak doğarlar, birileri bu mesajı tercüme eder ve çevresindeki insanlara yayar. Bu şekilde ulaşan mesajlar hem herkesin zamanını çalar hem de gereksiz yere sistem kaynaklarını israf ederler. Hoax mesajlar kurbanların konu hakkındaki bilgisizliğinden faydalanarak büyük bir hızla yayılırlar. Çünkü insanlar genel olarak kendileriyle paylaşılan mesajının doğruluğunu test etmeden ve mesaj içinde istendiği gibi mesajı tüm arkadaşlarıyla paylaşırlar. Hoax mesajlar böylece bir anda on binlerce kişiye ulaşıp çok kısa sürede popüler olabilirler. Aşağıda bu mesajların en meşhur olanlarının örnekleri var.

– Mesela asılsız hikayeler. Genelde “Tanıdıklarınıza mutlaka gönderin” derler. “Falancanın başına bir iş gelmiş” türünden kontrolü yapılamayacak isimler, sahte haberler: “X Yazılım markası uyarıyor”, “Y  uygulaması paralı  oldu” veya “falanca kanalın haberine göre” türünden sözler içerir.

– Falanca yazılım/uygulama paralı olacakmış, bunu şu kadar kişiye yollarsanız, şu olacak, bu olacak, ücretsiz olacak gibi mesaj vererek kandırırlar. Hala inananlar oluyor.

– Bu mesajı filanca sayıda kişiye iletirseniz, falanca size bedava bir şey gönderecek türünde mesajlar.

– Falanca mağaza 10 TL’ye sokakta kalan çocuklar için mont satıyormuş gibi yapan iyi niyet duygularımızı kullanarak herkesle paylaşmamızı sağlayan mesajlar.

– “Uyandığımda buz dolu bir küvetin içindeydim ve böbreğim yerinde yoktu!” türünde yazılar.

– “Üzerine oturunca bir acı hissettim, iğnenin yanındaki kağıtta “AIDS’liler arasına hoş geldin!” yazıyordu” türünde korkutucu mesajlar.

– Falanca hastanede yatan kanser hastası için kartpostal/e-mail/vs paylaşın mesajları.

– “İşletim sisteminizde virüs var; hemen sulfnbk.exe dosyasını silin!” Aman sakın denemeyin!

– “Bu e-mail size şans getirmesi için gönderilmiştir” türünden mesajlar. Nedense en çok inanılan konu da budur.

– Falanca marka “garip tavuklar üretiyormuş” gibi asılsız hikayeler.

– “Sakın xxxx@hotmail.com isimli adres sizi eklerse kabul etmeyin” gibi örnekler çoğaltılabilir.

Lütfen bu ve benzeri mailleri arkadaşlarınıza iyi niyetinizle paylaşmak için gönderirken mutlaka 2 kez düşünün. Farkında olmadan bir firmanın veya kişinin karalanmasına aracılık ediyor ve bu yüzden de bir suç işliyor olabilirsiniz. Ayrıca tanıdığınız kişilerden gelen link’leri bile şüphe duyuyorsanız tıklamayın. Gönderen kişinin gerçekten sizin tanıdığınız kişi olup olmadığından emin olmalısınız. Aksi taktirde arkadaşınızın hesabını ele geçiren kişi sizin hesabınızı da ele geçirebilir.